Şopenin ürəyi

(poema)

İstanbula getmisiniz.

Konserinizdeymiş.

Çok bahtsız bir kadını bahtiyar etmisiniz.

Yağmura uzanan iki yeşil yarpak gibi gözləri

bakmış barmaklarınıza.

Mektubunda: “Unutdum herşeyi”, diyor.

Kalurlarından başka unutacak şeyi yok.

“Ağladım”, diyor, “ferahladım”.

“Dünya”, diyor, “güzel, içim rahat”.

 Siz kıskandığım biricik insansınız, ustad.

 Nazim Hikmet

“D.Oustraxa mektub”

                                                                

                                                  

                                                             

Üvertura

Müqəddəs Xaç kilsəsi

axşam duası-orqan səsi.

Bir qərib ruh çırpınır

orqan səsində,

kotolik lex kilsəsində

həzin Şopen musiqisində.

Şopen qüssəsində qədim Varşava,

dekabr axşamında

qurğuşun kimi ağırdı hava*.

Varşava-barokko kilsələr,

daş döşənmiş hettolar,

və ağ buludlar şəhəri.

Xəyallar, arzular,

üsyanlar,

             qanlar

                      və ümidlər şəhəri.

Otel izdihamında

tənhalıq içindəyəm,  

dilini anlamadığım bu şəhərdə

lal kimiyəm.

Yalnız Şopenin musiqisi

bu anda həmdəmdi mənə,

ilham pərisi qapımı döyür yenə-

dur get Müqəddəs Xaç kilsəsinə,

qulaq as orqan səsinə.

________________________________________________________________

* - Nazim Hikmərdən interpritasiya

Bir şam yandır kilsədə

Şopenin ruhuna

unut özünü, sözünü,

bu gecə yarısı

Şopen girəcək sənin yuxuna.

Polonez

Küçə fənərləri boylanıb baxa bilmir

26-cı mərtəbənin pəncərəsindən.

Novotelin 26-cı mərtəbəsindən

Varşava gecəsinə baxıram mən.

Varşava gecələri

Şopenin musiqisi içində.

Sanki bu oteldə

                        bu pəncərədə

                                            dayanıb, durub zaman

və sanki illərin arxasından

Şopen gəlib qapını döyəcək bu an.

Varşavadan Parisə

Parisdən Varşavaya

uzanan bir yol-

bir nöktrün qədər qısa,

bir həsrət qədər uzun.

Bir not dəftəridi həyat-

hər vərəqdə bir sevda,

ümid, ayrılıq, hüzn...

Qapı döyülsə birdən

bir göyərçin kimi

diksinərəm mən.

Paltosunun boynunu qaldırmış

Şopen görünər həmən.

Pan Şopen gülümsəyər,

sirli-sirli baxar mənə

və mənim damarlarımdan

Şopen musiqisiylə qarışıq

bir şeir axar yenə.

Yumşaq bir dekabr axşamı,

illər arxasında Varşava şəhri

Şopenin musiqisi kimi axır

mavi Visla nəhri.

Şopenin nöktürnləri səslənir

axşamın qulaqlarında

bir könül rahatlığı var

Şopenin musiqisində.

Ruhum çırpınır

orqan səsində.

Şopenin musiqisi səslənir

şəhərin qulaqlarında...

Qibtə ediləcək

bir azadlıq hissi var

bu gün mənim qəlbimdə, ruhumda.         

*  *  *

Sanki 30 il öncənin adi bir dekabr gecəsi,

qaranlığın çətir tutduğu yad şəhərdə

Bakida itirdiyim gəncliyim gəzir

Varşavanın Kazimierzovski parkında.

“Ne sen bunun farkındasan, ne de polis farkında” *,

çılpaq ağaclar arasında,

boşalmış oturacaqlar sırasında,

gecəni dəlib keçən xəyallarım

şəhərin o başında.

Bir mavi gözlü pani yapışar əlimdən

utanar əlim,

utanar yeganə tanış Aydan,

utanar kənar baxışlardan.

Gecənin yüklü qaranlığında

Swietorzyki körpüsünün bərq vuran işıqları

Visla çayından keçirər məni.

Gecənin gözündən tökülən yuxu

bu gecə məndən də yenə yan qaçar,

bu gecə yenə də qalaram naçar

gəncliyimlə qolboyun

röyaların qanadında

...Varşava küçələri,

Varşava gecələri...

Şopenin musiqisi

al qanadlı mələk kimi

qanad açıb uçur-uçur

Varşavada, Vyanada, Parisdə.

*  *  *

Durna qatarına dönür musiqi.

Bir nöktürn hardasa

azır dumanda, sisdə,

Şopenin kölgəsi dolaşır boş küçələrdə,

göydə Ayın rəqs etdiyi gecələrdə.

Visla axır ağır-ağır -

Ay göydən yerə baxır.

“Mən bir gün Şopenin barmaqlarında ağlayacağam” **,

Şopen onu bilməyəcək,

göz yaşımı silməyəcək.

________________________________________________________________________

*- Nazim Hikmət;

**- Tahir Qurbanovun misrası.

Mazurka

Ejen De Lakua*, Frederik Şopen

iki romantik

dünyanı dolaşır Ay işığında.

Ay işığı sayrışır

sevinclə kədərin qarışığında.

Şirin xatirələr mazurka çalır

bir not dəftərinin varaqlarında,

barmaqlar od tutur, barmaqlar yanır,

həsrətlə sevincin qaynaqlarında.

Ört üstünü bir vərəqlə

üstünə qəmlər yeriyir,

gözlərin hey yaşarınca

nəminə nəmlər yeriyir.

Gözəl günlər uçub gedər,

uçub gedər, gəlməz daha,

ana yurddan ayrı düşdük,

üzümüz gülməz daha.

Içimizdə nəğmələr

gah gülər, gah dillənər,

ağlayan barmaqların

ahı göylərə millənər.

Şərqdən qərbə köçən quşlar

qərbdən şərqə köç eyləyər,

sən mənə könül bağlama,

həsrət mənə güc eyləyər.

Sənim dünyan, mənim dünyam,

sənin dərdin, mənim dərdim.

vətən adlı bu torpaqğa

sevinc əkdim, kədər dərdim.

______________________________________________________

*- Şopenin dostu, Şopenin və Jorj Sandın portretlərini işləmiş fransız rəssamı.

  

Nöktürn

                                                                  Otağımda Şopen...

indi gedin,

indi uzaqdan güdün

son günümün

son nəfəsini.

Bir yaşamaq istəyən

insan həvəsini.

Bir kiçik nöktürn

səslənənədək,

mən də,

ömrüm də,

ikimiz də tək...

                                      Vaqif Səmədoğlu

Musiqiçi dostum,

bir nöktürn çal,

məni məndən qopar,

məni məndən al.

Qoy süzülsün barmaqlardan

Sopenin göz yaşları-

həzin bir melodiya,

bu dünya bir şirin yuxu,

bu dünya bir acı roya.

Bu gecə Ay yox bu göy üzündə,

bu gecə hava sakit,

hardasa qaranlıqda

tor toxuyur qara sükut.

Bir qara piano var

dünyanın ortasında,

bir xəyal əyləşibdi

piano arxasında-

Şopenin xəyalı,

başı bəlalı.

Alleqro

Bir qızıl gül görünür qaranlıqda

xəyal Şopenin yaxasında.

Pəncərə önündə dayanıb Jorj Sand

kürəyində aydınca görünür bir cüt qanad.

Dünya köhnə dünyadı

ağlayan kim, gülən kim,

dünya od tutub yanır

öldürən kim, ölən kim.

Amma Şopen musiqiylə

dua edirdi yaradana,

qaranlığın ortasında

od tutub yana-yana.

Dağlar yenə oynayır,

xeyirlə şər savaşır,

göydə buludlar qaynaşır,

yerdə dəryalar daşır.

Şopen musiqi çalır

gözləri yarı yumulu,

ürəyi dərdlə dolu

tərk etdi ana yurdu.

Geri dönə bilmədi,

yaralı bir məmləkətin

göz yaşını silmədi.

Şopenin ürəyi,

ümid çiçəyi.

Ah necə sevərdi, o,

Varşavanı, Vislanı,

pəncərədə bir mələyin

islanır yanaqları...

Göz yaşında boğulur

musiqinin gözləri,

bu anda yada düşür

bir şairin sözləri:

 “Sen şimdi saçımın ağında

infaktında üreyimin

alnımın cizgilerindesen

memleketim...”

Nazim Hikmət Parisdə yazmışdı

bu misraları,

Şopen öz “Matəm marşı”nı

çalmışdı bu şəhərdə.

Nazim Moskvada dəfn olundu,

Şopen Parisdə.

Amma Şopenin ürəyi

uyuyur Varşavada,

Müqəddəs Xaç kilsəsində.

Müqəddəs Xaç kilsəsi,

axşam duası-orqan səsi.

“Sevgilim, qönçe gülüm,

başladı Lehistan obasında yolçuluğum”.

Nazim Hikmetin “Lehistan məktubu”nu

oxuyuram Varşavada

Şopenin musiqisini dinləyirəm

ana yurdum Qarabağ düşür yada.

Varşavada Novoteldə 26-cı mərtəbədə bir odada

bir odada həsrətdən inləyirəm:

“Əzizim Vətən yaxşı,

geyməyə kətan yaxşı,

qürbət cənnət olsa da,

ölməyə Vətən yaxşı.”

Bir Polşa mühaciriymiş

Nazim Hikmətin dədələrindən biri-

“Nərdə, nə zaman hürriyet dövürmüş te

              ön safında Poloniyalı bulunmamış? ”

Nazim Hikmət şeirləri ilə döyüşürdü

hürrüyyət savaşında.

Şopen musiqisiylə

azadlığa çağırırdı,

Nazim Moskvadan

Şopen Parisdən

insanlığa bağırırdı.

Hürrüyyət üçün çalışanlar

igiddi, ərdi,

onlar ölümü yenənlərdi...

Ölümü yenənlərin

yoluyla gedirik biz,

ölümü yenənlərə

dualar edirik biz.

Vals

Yanıq alnımda tale naxışı

fələk qarğışı mələk alğışı

Paqaninin musiqiylə günahları yuyuldu

kim bilir bəlkə də ən sevimli bəndəsiydi allahın

bəlkə allahın intiqamını alırdılar

yarımçıq qaldı bu şeir ondan

Paqaninin taleyini mənə ver

                                  

                                Adil Mirseyid

Bir not dəftəridi həyat

insan ömrü bir nöktrün qədər qısa.

Fələyin qulağı sağır

sən fələyə aldanma,

dur oyna, ağır-ağır.

Aldanma zilə, bəmə,

bu sevda nə sevdadı demə,

bu dünyanın sonu nə

sorma məndən, nə bilim.

Hara getsək tapar bizi,

tapar ayrılıq, ölüm.

Müqəddəs Xaç kilsəsi,

axşam duası-orqan səsi.

Şopenin ürəyi,

ümid çiçəyi...

İnsan torpaqdan gəlir

torpağa qovuşacaq,

göy qübbəsi altında

səsimiz qalır ancaq.

Qərib ruhlar dinləyər

ruhumuzun səsini,

ölümün kölgəsində

yaşamaq həvəsini.

Alma bizdən, İlahi,

müqəddəs nəfəsini

alma bizdən, İlahi.

Müqəddəs Xaç kilsəsi,

axşam duası-orqan səsi.

Şopenin ürəyi,

ümid çiçəyi...

*  *  *

Ilham pərisinin qanadlarında

gecələr qəlbimə dolar ayrılıq,

hardasa Varşava gecələrində

saralar ayrılıq, solar ayrılıq.

Bu qürbət dünyanın yad ellərində

ürəyim çırpınar, ürəyim yanar,

xəyallar üsyana qaldırır məni

qara pianonun od dillərində.

Bir yağış başlayar hardasa indi,

quşlar da diksinər yuvalarında,

illərin həsrəti dolar otağa

həzin poloniya havalarında.

Həzin poloniya havalarında

təsəlli aradım səndən uzaqda,

səndən uzaqlarda gecələr uzun,

yerin də soyuyur isti yataqda.

Quşlar leh dilində oxuyur, gülüm,

əski bir sevdanın yuvalarında,

yenə təktənhayam, yenə yalqızam,

həzin poloniya havalarında.

Amma bu tənhalıq ümidsiz deyil,

ümidsiz deyil yozduğum şeir,

sənə ərmağandı uzaq Polşadan

Şopen havasına yazdığım şeir.

Rekviyem

“Kimsə həzin-həzin

Sopenin valsın çalır”.*

Musiqi dalğa kimi

gah enir, gah ucalır.

Bir cüt xəyal rəqs edir,

öz musiqisinə oynayır Şopen.

İlham pərisi Avrora Düpen** ilə

gözlərində iki damla yaş,

bu vals tale yolu kimi uzana,

bu vals heç bitməyə kaş.

Bu valsın işində xoşbəxtdi madam,

bu valsin içində səadətdən boğular adam,

bu valsın içində ölər

və doğular adam.

Şopenin ürəyi,

ümid çiçəyi.

*  *  *

Baxışlarım,

sərkərdan xəyallarım

pəncərədən boylanar

küçə-küçə

illərin dolanbacından keçə-keçə

gah şəhərin o başında,

gah şəhərin bu başında

dolaşırıq Şopen musiqisiylə qoşa

dolaşırıq biz baş-başa

26-cımərtəbədən əl uzatdım

əlim pəncərənin şüşəsində

kölgən gəzir Şopenlə Marzalkovska küçəsində

Varşavada dekabr gecəsində...

__________________________________________________________________

*-Vaqif Səmədoğlu

**-Jorj Sandın əsl adı (fr.Amandine Aurore Lucile Dupin)